នៅក្នុងនយោបាយការបរទេស ដើម្បីរឹតចំណងមិត្តភាពរវាងប្រទេសពីរ ឬច្រើនជុំវិញពិភពលោកបច្ចុប្បន្ន ការិយាល័យការទូត ជាអ្វីដែលមិនអាចខ្វះបាន ក្នុងការប្រាស្រ័យទាក់ទង ឬជូនដំណឹងបែបផ្លូវការឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមក។ ទំនាក់ទំនងការទូតទាំងនោះ គឺតាមរយៈស្ថានទូត និងស្ថានកុង ស៊ុល។
ស្ថានទូត និងស្ថានកុងស៊ុល ទីតាំងទាំងពីរនេះ ធ្វើឲ្យមនុស្សមួយចំនួននៅមិនទាន់យល់ច្បាស់ ឬញែកឲ្យដាច់ពីគ្នានៅឡើយ។ ដើម្បីចៀសវាងការភាន់ច្រឡំ ថ្ងៃនេះ យើងនិងធ្វើការបកស្រាយពន្យល់ដល់ប្រិយមិត្តដូចខាងក្រោម៖
ស្ថានទូត (Embassy)៖ គឺជាទីកន្លែងធំ និងសំខាន់ជាងស្ថានកុងស៊ុល ដែលបម្រើឲ្យបេសកកម្មការទូតជាអចិន្ត្រៃយ៍ ដែលជាទូទៅមានទីតាំងនៅកណ្ដាលរាជធានី របស់ប្រទេសដៃគូ។ ឧទាហរណ៍ ស្ថានទូតអាមេរិកក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នៅរាជធានីភ្នំពេញ។
ស្ថានទូត គឺតំណាងឲ្យម្ចាស់ប្រទេសមួយនៅបរទេស និងបំពេញមុខងារកិច្ចការទូត សំខាន់ៗ ដូចជា(យោងតាមបទប្បញ្ញត្តិ មាត្រទី១១ នៃ Vienna Convention on Diplomatic Relations 1961 ហៅកាត់ថា VCDR):
១. តំណាងឲ្យម្ចាស់ប្រទេសដែលបានបញ្ជូនទៅស្ថានទូត គឺតំណាងឲ្យម្ចាស់ប្រទេសមួយនៅបរទេស និងបំពេញមុខងារកិច្ចការទូត សំខាន់ៗ ដូចជា(យោងតាមបទប្បញ្ញត្តិ មាត្រទី១១ នៃ Vienna Convention on Diplomatic Relations 1961 ហៅកាត់ថា VCDR):
២. ការពារផលប្រយោជន៍ និងការពារសិទិ្ធ ដោះស្រាយបញ្ហាពលរដ្ឋខ្លួននៅប្រទេសប្រចាំការនោះ
៣. ដើរតួរជាអ្នកតំណាង និងជាអ្នកចរចារ (Negotiator)
៤. ធ្វើរបាយការណ៍ (Reporting)
៥. ជំរុញទំនាក់ទំនងមិត្តភាពជាមួយប្រទេសម្ចាស់ផ្ទះ។ល។
![]() |
ស្ថានទូតកម្ពុជាប្រចាំទីក្រុង Washington |
ឯកអគ្គរដ្ឋទូត/ឯកអគ្គរាជទូត (សំរាប់ប្រទេសដែលមានស្តេច ដូចជាប្រទេសកម្ពុជា) ជាមន្ត្រីថ្នាក់ខ្ពស់បំផុតមើលការខុសត្រូវប្រចាំស្ថានទូត ដោយដើរតួនាទីជាប្រមុខការទូត និងអ្នកនាំពាក្យឲ្យរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្លួន។ ឯកអគ្គរដ្ឋទូត ត្រូវបានជ្រើសរើស និងតែងតាំងដោយរដ្ឋាភិបាលខ្លួន និងសម្រេចចុងក្រោយដោយព្រះមហាក្សត្រ (ប្រទេសមានស្ដេច)។ ចំណែក សហរដ្ឋអាមេរិក ឯកអគ្គរដ្ឋទូត តែងតាំងដោយប្រធានាធិបតី និងមានការសម្រេចយល់ព្រមចុងក្រោយដោយព្រឹទ្ធសភា។
![]() |
ឯកឧត្តម ជុម ប៊ុនរ៉ុង (Chum Bun Rong) ឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំនៅសហរដ្ឋអាមេរិកនិងម៉ិចស៊ិក |
![]() |
ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោកបារ៉ាក់ អូបាម៉ា(ឆ្វេង) និងឯកឧត្តម ជុម ប៊ុនរ៉ុង (ស្តាំ) |
ស្ថានកុងស៊ុល (Consulate)៖ ជាភ្នាក់ងាររដ្ឋ ដែលនៅប្រទេសក្រៅហើយទទួលខុសត្រូវខាងការពង្រឹងពង្រីក ការពារផលប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចរបស់រដ្ឋ និងជួយមើលការខុសប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួនដែលរស់នៅ ឬធ្វើដំណើរទៅប្រទេសនោះ។ ប៉ុន្តែមានទំហំតូចជាងស្ថានទូត និងជាទូទៅមានទៅតាំងនៅតំបន់ទេសចរណ៍ធំៗ មិនមែននៅក្នុងរាជធានីឡើយ។ ឧទាហរណ៍ ស្ថានកុងស៊ុលកម្ពុជានៅសហរដ្ឋអាមេរិក ស្ថិតក្នុងទីក្រុង Boston, Los Angeles, Seattle និង Philadelphia ដែលមិនមែនជារដ្ឋធានីវ៉ាស៊ីនតោនទេ។
អគ្គកុងស៊ុល បំពេញមុខងារកិច្ចការទូតថ្នាក់ទាបសំខាន់ៗ ដូចជា(យោងតាមបទប្បញ្ញត្តិ មាត្រទី៥ នៃ Vienna Convention on Consular Relations 1967 ហៅកាត់ថា VCCR):
១. ទំនាក់ទំនងកិច្ចការពាណិជ្ជកម្ម ទេសចរ ជាដើម៖ លើកកម្ពស់ការដោះដូរពាណិជ្ជកម្ម ការវិនិយោគ ស្វែងរកទីផ្សារ និងទាក់ទាញវិនិយោគិនបរទេសដើម្បីសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ទាក់ទាញនិង ពង្រីកវិស័យទេសចរណ៍ជាតិ
២. ជំនួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋ (ជួយសម្រួលដល់ជនជាតិខ្លួនដែលនៅបរទេស រួមមានការផ្តល់ ទិដ្ឋាការ ចេញលិខិតឆ្លងដែន មើលការខុសត្រូវជនអន្តោប្រវេសន៍ ជាអ្នកតំណាងឱ្យពលរដ្ឋខ្លួន ក្នុងការជួយសំរួលក្នុងពេលដែលល្មើសច្បាប់ ឬត្រូវឃុំខ្លួន)
៣. ពិនិត្យ និងផ្តល់ព័ត៌មានដល់ពលរដ្ឋផ្សេងៗដែលមានបំណងចង់ទៅលេង ទស្សនកិច្ចក្នុង ប្រទេសខ្លួន មុនពេលផ្តល់ទិដ្ឋាការដល់ពួកគេ
៤. បំពេញកិច្ចការទូត (នៅពេលអវត្តមាននៃបេសកកម្មការទូត និងដោយមានការយល់ព្រមពី ប្រទេសម្ចាស់ផ្ទះ ដួច្នេះ អគ្គកុងស៊ុល អាចត្រូវបានចាត់តាំងជាភ្នាក់ងារទូតទទួលកិច្ចការទូតជំនួយ)
៥. ភ្នាក់ងារកិច្ចការសម្ងាត់ (ពួកគេក៏អាចជាអ្នកស៊ើបការណ៍ផងដែរ ក្នុងការប្រមូលព័ត៌មានសំខាន់ ៗសំរាប់រដ្ឋាភិបាល)។ល។
សំគាល់៖ ស្ថានកុងស៊ុល អាចមានច្រើន នៅតាមបណ្តលរដ្ឋ/ខេត្តនៃប្រទេសមួយអាស្រ័យតាមប្រទេសធំរឺតូច រឺរដ្ឋ/ខេត្តនៃប្រទេសនេាះមានប្រជាជនខ្លួនរស់នៅច្រើនរឺតិច ក៏ដូចជាអាស្រ័យទៅលើធនធានរបស់ប្រទេសអ្នកបញ្ជួន។ ប៉ុន្តែ ចំនែកស្ថានទូត ជាទូទៅមានតែមួយប៉ុណ្ណោះ ដែលភាគច្រើនតាំងទីនៅក្នុងរាជធានី/រដ្ឋធានីរបស់ប្រទេសម្ចាស់ផ្ទះ។
ស្វែកយល់បន្ថែម អ្នកណាខ្លះជា ឯកអគ្គរាជទូត និងអគ្គកុងស៊ុលកម្ពុជា នៅតាមបណ្តាលប្រទេសនានាដែលកម្ពុជាបានតាំងទូតនៅ សូមចុចទីនេះដើម្បីមើល៖ ឯកអគ្គរាជទូត និងអគ្គកុងស៊ុលកម្ពុជានៅតាមបណ្តាលប្រទេសនានា
អត្ថបទដោយ៖ Elder Ling